02.06.2013

Mądrzejsi o identyfikowalność ryb

Kilkanaście dni temu uczestniczyliśmy w 4. edycji kursokonferencji z cyklu "Certyfikacja karpia - dlaczego warto". Tym razem szkolenie w formie wykładów i warsztatów pt.: "Identyfikowalność jako element certyfikacji karpia" odbyło się w hotelu "Bukowy Dworek" w gminie Łagów Lubuski. Poprowadzili je eksperci od teorii i praktyki w tej mało dotąd znanej karpiarzom dziedzinie. Za pomoc w organizacji szkolenia od strony merytorycznej dziękujemy szczególnie dr Krzysztofowi Jażdżewskiemu - Zastępcy Głównego Inspektora Weterynaryjnego.
Oprócz inspiracji merytorycznych, jak zwykle na naszych spotkaniach, był czas na pogłębienie kontaktów pomiędzy hodowcami, przetwórcami i przedstawicielami urzędów centralnych i terenowych, w czym sprzyjała piękna wiosenna aura i klimat okolicy (relacja na końcu sprawozdania). Ale po kolei...

Po rejestracji uczestników, rozpoczęły się wykłady, drugiego dnia warsztaty w grupach, a trzeciego dnia, po dwóch wykładach, miało miejsce podsumowanie kursokonferencji.
Dla tych, którzy nie mogli do nas dojechać, a są zainteresowani treścią zajęć, przedstawiamy skróty większości wystąpień, a także niektóre prezentacje (w załącznikach):

  1. Prawo europejskie i polskie dotyczące identyfikowalności produktów rybnych
    Małgorzata Płaczkiewicz - Główny Inspektorat Weterynarii (prezentacja -załącznik)

  2. Prawo i praktyka celna handlu rybami z krajami trzecimi.
    Małgorzata Woźniak-Słota - Izba Celna i Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

    Przepisy prawa celnego stanowią, że każdy towar, który wprowadzony jest na obszar celny Wspólnoty, od chwili jego wprowadzenia podlega dozorowi celnemu.
    Towary te mogą podlegać kontroli celnej zgodnie z obowiązującymi przepisami.
    Towary niewspólnotowe pozostają pod dozorem celnym do chwili, kiedy:

    • ich status celny zostanie zmieniony,
    • zostaną wprowadzone do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego,
    • zostaną powrotnie wywiezione,
    • zostaną zniszczone.


    Towary wspólnotowe pozostają pod dozorem celnym do chwili ustalenia ich statusu.

    Towary mogą być wprowadzane na obszar celny Wspólnoty przez otwarte dla danego ruchu przejścia graniczne. Nie każde przejście graniczne jest przystosowane do wprowadzenia danego towaru- Minister Finansów określił szczegółowy zakres dokonywanych czynności na poszczególnych przejściach granicznych.
    Osoba wprowadzająca towar na obszar celny Wspólnoty jest zobowiązana do niezwłocznego dostarczenia tego towaru drogą celną do:

    1. urzędu celnego wyznaczonego przez organy celne albo w inne miejsce wyznaczone lub uznane przez te organy lub
    2. do wolnego obszaru celnego(...).


    Droga celna oznacza trasę i instrukcje określone przez organ celny dla osoby wprowadzającej towary na obszar Wspólnoty (patrz: rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wyznaczenia dróg celnych oraz sposobu poruszania się i przemieszczania towarów po tych drogach (Dz. U. Nr 94, poz. 912)). Obowiązek ten spoczywa również na osobie przejmującej odpowiedzialność za przewóz towarów po ich wprowadzeniu na obszar celny Wspólnoty, w szczególności w wyniku przeładunku.

    Jeżeli obowiązek dostarczenia towaru do urzędu celnego lub wolnego obszaru celnego nie może być wykonany z powodu wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności lub działania siły wyższej, osoba, na której ciąży ten obowiązek powinna niezwłocznie poinformować organ celny o zaistnieniu takiej sytuacji oraz o miejscu, w którym znajdują się towary.

    Osoba wprowadzająca towar na obszar Wspólnoty lub osoba przejmująca odpowiedzialność za przewóz towaru po jego wprowadzeniu jest zobowiązana do przedstawienia go organowi celnemu.

    Przedstawienie towaru oznacza zawiadomienie organu celnego w wymaganej formie o przybyciu towaru do urzędu celnego lub każdego innego miejsca wyznaczonego lub uznanego przez organy celne.

    Obowiązek przedstawienia towaru ciąży na osobie do tego zobowiązanej (przewoźnik, importer), lub osobie, która przejęła odpowiedzialność za towar po jego wprowadzeniu (spedytor, agent celny); wiąże się z dostarczeniem i okazaniem towaru oraz dokumentów dotyczących towaru (przewozowych, handlowych), a na żądanie organu celnego - udostępnienie towaru dla rewizji celnej.

    Przepisy prawa celnego przewidują również możliwość przedstawienia towarów w innym miejscu uznanym przez organ celny (np. magazyn importera) oraz zastosowania procedury nie wymagającej wcale przedstawiania towarów.

    Po przedstawieniu organom celnym, towar może, za zgodą tych organów zostać zbadany lub mogą zostać pobrane próbki, w celu nadania temu towarowi dopuszczonego przeznaczenia celnego.

    Towary przedstawiane organowi celnemu winny być ujęte w deklaracji skróconej. Deklaracja skrócona zasadniczo powinna być złożona wraz z przedstawieniem towaru na odpowiednim formularzu.

    Złożenie deklaracji skróconej na odpowiednim formularzu.
    Deklaracja skrócona powinna zostać złożona przez:

    1. osobę, która wprowadziła towary na obszar celny Wspólnoty lub w zależności od przypadku, przez osobę, która przejmuje odpowiedzialność za przewóz towarów po ich wprowadzeniu, bądź
    2. osobę, w której imieniu działały osoby wymienione w punkcie a).


    Organy celne mogą zezwolić na wykorzystanie w charakterze deklaracji skróconej każdego dokumentu urzędowego lub handlowego zawierającego dane niezbędne do ustalenia tożsamości towarów, np.:
    • fakturę, fakturę pro forma, fakturę prowizoryczną, specyfikację towarową;
    • list przewozowy CIM, wykaz zdawczy TR, list przewozowy SMGS w transporcie kolejowym;
    • list przewozowy CMR w transporcie drogowym;
    • konosament w transporcie morskim;
    • manifest lotniczy w transporcie lotniczym;
    • wykaz załadunkowy w obrocie pocztowym.


    Termin złożenia deklaracji skróconej (razem z przedstawieniem towaru organowi celnemu) może zostać przedłużony, jednakże nie dłużej niż do pierwszego dnia roboczego następującego po dniu przedstawienia towaru.

    Po przedstawieniu towaru organowi celnemu, lecz przed nadaniem mu właściwego przeznaczenia celnego, towar może zostać poddany badaniu.

    Wniosek w sprawie zbadania towaru składany jest w urzędzie celnym, w którym towar został przedstawiony. Badania towarów dokonuje się na ustne żądanie osoby upoważnionej:

    • osoba, która wprowadziła towar na obszar celny Wspólnoty
    • osoba, która przejęła odpowiedzialność za przewóz towarów po ich wprowadzeniu
    • importer
    • służby fitosanitarne
    • służby weterynaryjne
    • służby standaryzacyjne i inne.

    Najczęstszym przypadkiem nadawanego przeznaczenia celnego jest procedura. Podstawową procedurą dotyczącą przywozu jest dopuszczenie do obrotu.
    Zgodnie z przyjętymi zasadami towar do procedury należy zgłosić.
    Urzędowym wzorem pisemnego zgłoszenia celnego towarów w procedurze standardowej w celu objęcia ich procedurą celną jest dokument SAD.

    Jednolity Dokument Administracyjny (SAD) jest składany w formie zestawu kart, odpowiednio do procedury celnej, którą towar ma zostać objęty.
    Na dokumencie SAD należy wypełnić wszystkie pola, które wskazane są w § 6 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych wymogów, jakie powinno spełniać zgłoszenie celne (w rozbiciu na poszczególne procedury celne), zamieszczając dane zgodnie z Instrukcją wypełniania i stosowania dokumentu SAD.

    Do zgłoszenia celnego o objęcie towarów procedurą celną lub powrotnym wywozem należy dołączyć dokumenty określone w przepisach art. 218-221 Rozporządzenia Wykonawczego oraz w § 28-34 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych wymogów, jakie powinno spełniać zgłoszenie celne, uwzględniając rodzaj nadawanego towarowi przeznaczenia celnego.

    Przykładowe dokumenty:

    1. faktura, na podstawie której zgłaszana jest wartość celna towarów,
    2. dokumenty wymagane w celu zastosowania preferencyjnych uzgodnień taryfowych,
    3. wszelkie inne dokumenty wymagane w celu zastosowania przepisów regulujących dopuszczenie zgłaszanych towarów do swobodnego obrotu np. świadectwo zdrowia,
    4. specyfikację towarów lub listę towarową, jeżeli faktura nie spełnia roli specyfikacji,
    5. pozwolenie, zezwolenie lub inne dokumenty, jeżeli są wymagane w związku z przywozem towarów,
    6. dokumenty, na podstawie których można określić podstawę opodatkowania towarów, jeżeli faktura lub inny dokument służący do ustalenia wartości celnej towarów nie zawiera niezbędnych danych do ustalenia tej podstawy,
    7. informacje wymagane uwagami do poszczególnych działów Taryfy celnej, jeżeli dokument taki jest niezbędny dla ustalenia klasyfikacji taryfowej towaru.


    Opłaty celne

    Wysokość należności celnych i podatkowych określamy na podstawie:
    • wartości celnej,
    • pochodzenia,
    • taryfy celnej.

    Reguły pochodzenia towarów są to zasady określania ekonomicznej przynależności towaru do konkretnego kraju lub regionu. Zasady te w formie przepisów prawa pozwalają na ustalenie z jakiego kraju (np. z Maroka) lub grupy krajów (np. z Unii Europejskiej) towar pochodzi. Reguły pochodzenia są jednym z elementów kalkulacyjnych, na podstawie których wyliczane są należności celne. Reguły pochodzenia dotyczą również zasad dokumentowania tego pochodzenia.

    Stawki celne określona są w taryfie celnej, którą można znaleźć na stronie:
    http://isztar2.mofnet.gov.pl:7080/taryfa/web/main_PL

  3. Wspólnotowe zasady handlu żywymi rybami, a identyfikowalność.

    Agnieszka Warda - Główny Inspektorat Weterynarii

    Zasady handlu żywymi rybami regulują przepisy dyrektywy Rady 2006/88/WE z dnia 24 października 2006 r. w sprawie wymogów w zakresie zdrowia zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz zapobiegania niektórym chorobom zwierząt wodnych i zwalczania tych chorób (Dz. U. L 328 z 24.11.2006, str. 14, z późn. zm.). Przepisy ww. dyrektywy zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego w wyniku zmiany ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.) (zwanej dalej "ustawą"). Powyższa ustawa została zmieniona ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 145, poz. 916). Ustawa ta została ogłoszona w Dzienniku Ustaw dn. 08.08.2008 r. natomiast weszła w życie dn. 08.09.2008 r. (po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia).

    Ponadto, warunki wprowadzania do obrotu i przywożenia do Wspólnoty ryb reguluje Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1251/2008 z dnia 12 grudnia 2008 r. wdrażające dyrektywę Rady 2006/88/WE w zakresie warunków oraz wymagań certyfikacji w odniesieniu do wprowadzania do obrotu i przywożenia do Wspólnoty zwierząt akwakultury i produktów akwakultury oraz ustanawiające wykaz gatunków-wektorów (Dz. U. L 337 z 16.12.2008, str. 41, z późn. zm.). Rozporządzenie to określa również wzory świadectw zdrowia, w tym:

    • wzór świadectwa zdrowia zwierząt dla wprowadzania do obrotu zwierząt akwakultury przeznaczonych do celów hodowlanych, do obszarów umieszczenia, łowisk "wpuść i złów", otwartych obiektów, w których utrzymuje się zwierzęta ozdobne, i do odnowy populacji;
    • wzór świadectwa zdrowia zwierząt dla wprowadzania do obrotu zwierząt akwakultury lub ich produktów, przeznaczonych do dalszego przetwarzania, zakładów wysyłkowych, zakładów oczyszczania i podobnych zakładów, przed ich spożyciem przez ludzi.


    Zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie handel jest to swobodny obrót między państwami członkowskimi Unii Europejskiej w rozumieniu art. 23 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Z kolei obrót jest to przywóz, umieszczanie na rynku oraz wywóz do państw trzecich. Natomiast umieszczanie na rynku jest to przetrzymywanie lub prezentacja w celu sprzedaży, oferowanie do sprzedaży, sprzedaż, dostarczanie lub każdy inny sposób wprowadzania na rynek.

    Wymagania weterynaryjne dla umieszczania na rynku zwierząt akwakultury są określone w rozdziale 7 ustawy. Zgodnie z tymi przepisami ryby przeznaczone do chowu lub hodowli umieszcza się na rynku, jeżeli:

    • nie wykazują klinicznych objawów chorób;
    • pochodzą z gospodarstw, w których nie stwierdzono podwyższonej śmiertelności;
    • nie są zwierzętami, które powinny być zabite lub poddane unieszkodliwianiu w związku ze zwalczaniem chorób zakaźnych tych zwierząt.


    Natomiast ryby przeznaczone do odnowy populacji lub łowisk typu "wpuść i złów" powinny spełniać ww. wymagania, ponadto powinny pochodzić z gospodarstwa o statusie zdrowotnym co najmniej równoważnym ze statusem zdrowotnym wód, do których mają zostać wpuszczone.
    Zgodnie z art. 33 ustawy podmiot prowadzący przedsiębiorstwo produkcyjne sektora akwakultury niezwłocznie przekazuje w formie pisemnej powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu dla miejsca wysyłki informację o umieszczeniu na rynku ryb przeznaczonych do chowu, hodowli lub odnowy populacji. Informacja ta powinna zawierać miejsce pochodzenia i przeznaczenia tych zwierząt.
    Ponadto, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167) podmioty prowadzące działalność nadzorowaną w zakresie sektora akwakultury sporządzają i gromadzą dokumentację, która w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, zawiera następujące informacje:

    1. ilość i gatunek ryb wprowadzonych do gospodarstwa;
    2. miejsce pochodzenia ryb;
    3. nazwa dostawcy ryb, jego siedziba i adres, a w przypadku osoby fizycznej - jej imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania i adres;
    4. data wprowadzenia ryb do gospodarstwa;
    5. ilość i gatunek ryb wyprowadzonych z gospodarstwa;
    6. miejsce przeznaczenia ryb;
    7. nazwa odbiorcy ryb, jego siedziba i adres, a w przypadku osoby fizycznej - jej imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania i adres;
    8. data wyprowadzenia ryb z gospodarstwa.


    Dyrektywa 2006/88/WE wprowadziła 5 kategorii odnośnie statusu epizootycznego państw, stref lub enklaw:



    Zasady przemieszczania ryb przeznaczonych do chowu, hodowli lub odnowy populacji pomiędzy państwami, strefami lub enklawami w zależności od statusu epizootycznego obrazuje poniższa tabela:


    Powiatowy lekarz weterynarii przekazuje właściwemu organowi państwa członkowskiego Unii Europejskiej miejsca przeznaczenia zwierząt akwakultury, za pomocą elektronicznego systemu wymiany informacji (TRACES), informacje o przemieszczaniu między państwami członkowskimi Unii Europejskiej:

    1. ryb - w przypadku, gdy jest wymagane świadectwo zdrowia;
    2. żywych ryb przeznaczonych do chowu, hodowli lub odnowy populacji - w przypadku gdy nie jest wymagane świadectwo zdrowia (wówczas w systemie TRACES nie wypełnia się części dotyczącej certyfikacji).


    Stosowanie systemu TRACES obowiązuje władze weterynaryjne wszystkich państw członkowskich UE od 1 stycznia 2005 r. Jest to unijny system kontroli i powiadamiania o przemieszczeniach zwierząt żywych oraz niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego przez terytorium państw członkowskich UE. Dotyczy:

    • wymiany wewnątrzunijnej,
    • importu i tranzytu z krajów trzecich,
    • eksportu zwierząt do krajów trzecich.


    System TRACES służy do:
    1. wystawiania świadectw weterynaryjnych dla żywych zwierząt i pewnych produktów pochodzenia zwierzęcego w handlu wewnątrzunijnym,
    2. wystawiania dokumentów CVED dla wwożonych na terytorium państw członkowskich UE zwierząt i produktów z państw trzecich,
    3. prowadzenia nadzoru weterynaryjnego.


    W systemie TRACES wyróżnia się następujące rodzaje dokumentów:
    • INTRA - świadectwa zdrowia zwierząt w obrocie wewnątrzwspólnotowym (wypełniane w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii);
    • CVED A - wspólne weterynaryjne dokumenty wwozu i przewozu dla zwierząt (wypełniane w Punkcie Kontroli Granicznej);
    • CVED P - wspólne weterynaryjne dokumenty wwozu i przewozu dla produktów pochodzenia zwierzęcego (wypełniane w Punkcie Kontroli Granicznej);
    • IMPORT - świadectwa importowe (wwozowe do UE) - wypełniane przez uprawniony podmiot z państwa trzeciego - w PKG przekształcany jest w CVED;
    • DRAFT - świadectwa INTRA i dokumenty CVED w trakcie przygotowania.


    W Systemie TRACES rejestrowane są następujące rodzaje przesyłek:
    1. handel wewnątrz Wspólnoty zwierzętami i pewnymi produktami (materiał biologiczny, materiał wysokiego ryzyka);
    2. wywóz (eksport) do państw trzecich zwierząt i produktów;
    3. przywóz (import) zwierząt i produktów pochodzących z państw trzecich;
    4. przewóz (tranzyt) przez terytorium państw członkowskich UE zwierząt i produktów z państw trzecich przeznaczonych na eksport do państw trzecich;
    5. przywóz produktów, objętych art. 8 ust. 4 Dyrektywy Rady 97/78/WE, które muszą być monitorowane począwszy od PKG wwozu, do zakładu przeznaczenia (kanalizacja);
    6. powtórny wwóz na terytorium UE produktów pochodzenia wspólnotowego, nie przyjętych przez kraj trzeci;
    7. przywóz produktów objętych art. 8 ust. 1 Dyrektywy Rady 97/78/WE;
    8. przywóz (import) produktów z państwa trzeciego nie spełniających wymagań przywozowych, przeznaczonych do magazynów w strefach wolnocłowych, magazynów wolnocłowych, magazynów celnych, na zaopatrzenie statków;
    9. przywóz (import) produktów, które nie mają zezwolenia, przeznaczone do przetwórstwa w państwie członkowskim;
    10. przewóz mączki zwierzęcej, mięsa i kości pochodzących ze ssaków, oraz portugalskich środków żywienia zwierząt.



    Dobrostan ryb w sprzedaży detalicznej

    Prawo nie reguluje szczegółowo sposobu postępowania z żywymi rybami będącymi przedmiotem sprzedaży detalicznej, należy więc stosować ogólne zasady wynikające z:
    • ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002, z późn. zm.);
    • rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt (Dz. U. z 2004 r. Nr 205, poz. 2102).


    Ustawa o ochronie zwierząt:
    1. art. 1 ust. 1 - brzmiący, iż zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą a człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę,
    2. art. 6 - informujący o zakazie nieuzasadnionego lub niehumanitarnego zabijania zwierząt oraz znęcania się nad zwierzętami,
    3. art. 24 - odsyłający w zakresie transportu zwierząt do rozporządzenia Rady 1/2005 (WE) Nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/ EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97,
    4. art. 33 ust. 1 i 1a oraz art. 34 ust. 4 - określające warunki dopuszczalności uśmiercania zwierząt oraz dokonywania uśmiercania zwierząt.


    Uśmiercenie ryb powinno być przeprowadzone w sposób humanitarny polegający na zadawaniu minimum cierpienia fizycznego i psychicznego.
    Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt stanowi, że "ryby używane w procedurach doświadczalnych uśmierca się poprzez uderzenie w głowę powodujące utratę świadomości w połączeniu ze skrwawieniem lub zniszczeniem mózgu lub dekapitację po uprzednim ogłuszeniu".

    Są to jedyne humanitarne metody uśmiercania ryb wskazane w przepisach powszechnie obowiązujących, które mogą mieć zastosowanie dla ryb uśmiercanych w punktach sprzedaży detalicznej.

    Żywe ryby powinny być obsługiwane z należytą ostrożnością, tak aby nie powodować zbędnego cierpienia i bólu:
    • nie powinny być rzucane,
    • nie powinny być wyciągane z basenu za skrzela, lecz z użyciem podbieraka,
    • poranione nie powinny być utrzymywane w basenach lecz niezwłocznie uśmiercone.


    Prawo nie reguluje szczegółowo warunków przetrzymywania żywych ryb w sklepach. Baseny i zbiorniki powinny zapewniać rybom właściwe warunki bytowania:

    • czysta woda,
    • dopasowanie wielkość basenu do liczby ryb,
    • właściwe napowietrzenie wody w basenie.


    W przypadku braku możliwości zapewnienia odpowiednich warunków związanych z transportem żywego karpia, zalecane jest uśmiercanie zwierząt w miejscu ich zakupu z zachowaniem wyżej wymienionych zasad.
    Sposób pakowania musi uwzględniać dobrostan zwierząt oraz wykluczać narażanie ich na niepotrzebne cierpienie.

    W pojemnikach z wodą - istotny jest:

    • wymiar pojemnika, tak aby ryba mogła przyjąć naturalną pozycję,
    • czas transportu (20 minut w temp. powyżej 10°C i 100 minut w temp. 1-5°C). W pojemnikach umożliwiających wykorzystanie oddychania skórnego tlenem atmosferycznym:
    • opakowanie nie może ściśle przylegać do ciała ryby,
    • czas transportu (20 minut w temp. powyżej 10°C i 100 minut w temp. 1-5°C).


    Transport ryb

    Ryby wprowadza się do gospodarstwa, w którym jest prowadzony chów lub hodowla ryb, w:
    • czystych pojemnikach lub opakowaniach jednorazowego użytku, lub
    • w pojemnikach wielokrotnego użytku, które przed każdym użyciem myje się i odkaża.


    Do transportu ryb w obrębie tego samego gospodarstwa używa się oczyszczonych środków transportu, a jeżeli transport odbywa się poza gospodarstwo, to środki transportu także odkaża się.
    Ponadto, zastosowanie znajdują przepisy ogólne rozporządzenia Rady 1/2005, w szczególności art. 3 - nie można przewozić zwierząt lub zlecać transportu zwierząt w sposób powodujący ich okaleczenie lub przyczyniający się do zadawania im cierpienia.

    Jednocześnie, w czasie transportu powinny być spełnione również następujące warunki:
    1. możliwie najkrótszy przewóz oraz zapewnienie potrzeb zwierząt;
    2. konstrukcja środków transportu zapobiegająca zranieniu i cierpieniu oraz zapewniająca bezpieczeństwo;
    3. personel posiada odpowiednie wyszkolenie lub kompetencje;
    4. transport bez opóźnień;
    5. zapewniony dobrostan zwierząt;
    6. właściwe zagęszczenie.


  4. Praktyczne metody identyfikacji - kody kreskowe.
    Grzegorz Sokołowski - Instytut Logistyki i Magazynowania w Poznaniu (prezentacja - załącznik)

  5. Wprowadzenie do warsztatów - Wyciąg z księgi stawowej
    Andrzej Guz - Departament Wsparcia Rybactwa ARiMR

    Z inicjatywy hodowców, Zarząd Towarzystwa Promocji Ryb zaprosił przedstawicieli DWR ARiMR w celu wyjaśnienia szczegółów wymogów, które rybacy powinni spełnić w ramach rozliczania wsparcia - rekompensat wodnośrodowiskowych. Było to również zbieżne z jednym z wątków całego cyklu szkoleń - Księga Stawowa elementem certyfikacji karpia. Spotkanie przebiegało w bardzo żywej atmosferze. Ze strony hodowców padało dużo szczegółowych pytań odnośnie wypełniania, zamieszczonego na www.arimr.gov.pl wyciągu z Księgi Stawowej, a Andrzej Guz przedstawiał punkt widzenia ARiMR na te tematy. Z pewnością obie strony odniosły korzyści z tej dyskusji i nieco zbliżyły stanowiska w kwestii trudnych do jednoznacznej interpretacji szczegółów.


II dzień - 16 maja 2013r.

09:00 - 14:00 Warsztaty
  1. Identyfikowalność w praktyce zakładu przetwórstwa ryb
    - Mariola Rak i Ewa Dudziak

    Przebieg warsztatów pomógł zrozumieć, jak w praktyce radzić sobie ze znakowaniem wyrobów numerem partii, jak przeprowadzić identyfikowalność w obu kierunkach oraz jak wykorzystać identyfikowanie wyrobów do uzyskania innych, ważnych dla przetwórcy informacji.
    W sposób graficzny zaprezentowano prosty i jednocześnie dający pełne informacje sposób rejestracji wykonywanych czynności. Wykazano, że zapisy konieczne do przeprowadzenia procesu identyfikowalności nie muszą tworzyć odrębnej dokumentacji, służącej tylko temu celowi. Byłaby to rzeczywiście nieuzasadniona "produkcja papierów".
    Zademonstrowano, jak niewielkie zmiany w prowadzonej dokumentacji operacyjnej mogą "zamienić" ją w dobrze funkcjonujący element systemu identyfikowalności (np. numeracja kart pracy).
    Konkretnym przykładem dokumentów operacyjnych zawierających wszystkie niezbędne informacje była prezentowana podczas warsztatów karta pracy.

    Zostały na niej zawarte informacje o:

    • ilości i numerze partii surowca rybnego
    • ilości uzyskanego wyrobu gotowego, jego rodzaju i numerze partii
    • czasie przerobu, pracownikach
    • pozostałych surowcach i opakowaniach użytych podczas przerobu (dostawcy, numery partii, ilości)
    • mediach i urządzeniach biorących udział w produkcji.


    Następnie pokazano cały proces identyfikacji "od stawu do stołu" na przykładzie różnych sytuacji, z jakimi może spotkać się przetwórca:

    • odłowienie i obróbkę ryby pod konkretne zamówienie odbiorcy
    • produkcję "pod magazyn"
    • realizację zamówienia odbiorcy częściowo ze zmagazynowanego półproduktu, częściowo z ryby odłowionej z innej partii.
    Dla każdej sytuacji przedstawiono budowę numerów partii oraz wszystkie dokumenty, jakie muszą towarzyszyć produktowi i zawierać te numery w celu pełnej identyfikowalności.
    Zaproponowano trzy różne sposoby budowania numerów partii, co miało zachęcić słuchaczy do stworzenia własnych kart i zapisów, najlepiej odpowiadających ich potrzebom.

    Podczas warsztatów omówiono, jak prowadzoną dla potrzeb identyfikowalności dokumentację można wykorzystać do uzyskania innych, bardziej "interesujących" przetwórców informacji, np. o wydajności, kosztach pracowniczych czy też gwarancji pochodzenia ryby.

    Uczestnicy pytali, jak należy zachować się w przypadku zgłoszenia reklamacji przez odbiorcę. Na podstawie wcześniej omawianego schematu przeprowadzono symulację odwrotnego procesu - identyfikowalności "od stołu do stawu".

  2. Identyfikowalność ryb w praktyce handlowej.
    Andrzej Całus - ekspert w dziedzinie jakości produktów spożywczych

    Zajęcia zostały przeprowadzone w trzech grupach, czas zajęć w grupie 2 godziny lekcyjne.
    Słuchaczy zapoznano z problemami:

    1. Podejście handlu "wielkopowierzchniowego" do tematu certyfikacji żywności na przykładach.
    2. Priorytety w zakresie bezpieczeństwa żywności, identyfikowalności i certyfikacji.
    3. Aktualne przepisy dotyczące identyfikowalności stosowane w "sieciach" w zakresie ryb słodkowodnych i słonowodnych.
    4. Identyfikowalność ryb słodkowodnych wczoraj, dziś i jutro w handlu - pokazanie trendów.


    Zaangażowanie słuchaczy było bardzo duże, część słuchaczy znała przedstawiane zagadnienia. Jeden z hodowców ma pierwsze doświadczenia we wprowadzania GLOBAL GAP.
    Wśród słuchaczy byli hodowcy prowadzący, oprócz hodowli, różne formy przetwórstwa karpia, co należy uznać za dobry początek nieuniknionych zmian w podejściu konsumentów do karpi na rynku. W trakcie dyskusji z hodowcami można było również zauważyć obawy przed narastającymi trendami i ewentualną koniecznością wprowadzeniem certyfikacji, gdyż proces ten wymusza pełną, otwartą, udokumentowaną i jawną dla identyfikowalności i audytu hodowlę. Dotyczy to prowadzenia hodowli, zakupów pasz, procesu leczenia itd., itp. Stąd powinno się dołożyć starań, aby ustrzec rybaków przed ofertami certyfikacji prowadzonymi przez firmy o wątpliwej wiedzy i kompetencji w zakresie ryb śródlądowych, a najlepiej przeprowadzić taką certyfikację "pod dyktando", zgodnie z wytycznymi organizacji rybackiej.

  3. Kryzys w zakresie identyfikowalności żywności - afery medialne i ich skutki.
    Redaktor Piotr Pagieła - Radio Katowice

    Przeterminowane ryby w jednej z przetwórni na Pomorzu.

    • Jak sprawić, by klienci mieli zaufanie do produktów oferowanych im przez polskie hurtownie i przetwórnie ryb?
    • Czy w tym przypadku odpowiedni certyfikat, ułatwiający identyfikowalność produktu jest w stanie zwiększyć bezpieczeństwo konsumentów?
    • W jednym z portali przy okazji tej informacji pojawiło się zdjęcie karpia - jak producenci powinni reagować w tej sytuacji?


    http://www.portalspozywczy.pl/inne/ryby/wiadomosci/kolejna-afera-z-zywnoscia-w-tle-inspektorzy-zabezpieczyli-przeterminowane-ryby,82066.html

    Fałszowanie mięsa poprzez dodawanie innego rodzaju, o mniejszej wartości - czyli afera z polską wołowiną, w której miał znajdować się dodatek koniny.

    1. Czy afery z dodatkiem innego mięsa może mieć wpływ na wizerunek polskich producentów i eksporterów ryb?
    2. Jak zareagujesz, gdy przyjeżdża do Ciebie telewizja i pyta:
      1. czy mógłby Pan zarekomendować konsumentom karpie z Czech w sytuacji, gdy odkryto wczoraj, że granicę przekracza corocznie 500 TIRów, po 6-8 ton karpi, każdy,
      2. gdzie czeskie karpie są sprzedawane, skoro nie można ich spotkać w sklepach?
      3. Co należałoby zrobić, gdyby się okazało, że polscy hodowcy i handlowcy fałszują polskie karpie, podkładając czeskie, litewskie itp.?
    3. Czy w świetle doniesień medialnych należałoby przeprowadzić kampanię informacyjną o tym, że polskie ryby są bezpieczne i zdrowe i nie ma możliwości ich fałszowania czy zanieczyszczenia. Przykładem może być afera w Wielkiej Brytanii, gdzie w sklepach zamiast droższych gatunków ryb morskich sprzedawano ryby znacznie tańsze.


    http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,13481037,Jest_konina_w_polskiej_wolowinie__Nie_ma_inspekcji_.html

    Afera z fałszowaniem czeskiej wódki.

    1. Czy w świetle doniesień sprzed ponad pół roku nie należałoby się przyjrzeć się dokładnie jakości produktów importowanych zza naszej południowej granicy?
    2. Po raz kolejny wraca sprawa certyfikatów dla ryb produkowanych w Polsce. Czy certyfikacja jasno nie pokazałaby, że ryby polskie są tylko polskie i nie pochodzą z krajów, w których żywność jest fałszowana? I co się z tym wiąże, jak identyfikować ryby wyprodukowane w Polsce?


    http://wiadomosci.onet.pl/swiat/czechy-11-osob-zatrutych-alkoholem-metylowym-trzy-,1,5242497,wiadomosc.html

    Wizerunek polskiej żywności w Czechach - stanowisko władz tego kraju.

    1. Czy w związku kampania przeciwko polskiej żywności nie należałby lobować o podobne działania w związku z importem karpia z Czech?
    2. Jakie instrumenty maja hodowcy karpia, by wpływać na swoich "kolegów", którzy importują ryby z Czech.
    3. Czy czeskie ryby są bezpieczne dla naszego konsumenta?


    http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/821078,Czesi-zle-o-polskiej-zywnosci-To-jest-kampania-goebbelsowska

    III dzień - 17 maja 2013r.

    08:00 - 09:00 Śniadanie
    09:00 - 13:00 Podsumowanie kursokonferencji

    1. Identyfikowalność oczyma konsumenta. Zbigniew Szczepański - Towarzystwo Promocji Ryb (prezentacja w załączeniu)
    2. Gwarancja pochodzenia ryb istotnym elementem certyfikacji i potencjalną korzyścią marketingową. Tomasz Kulikowski - Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego (prezentacja w załączeniu)
    3. Podsumowanie kursokonferencji.
    4. Zakończenie szkolenia, wręczenie certyfikatów szkoleniowych


    Niezależnie od zajęć merytorycznych, które pozwoliły producentom karpi na poszerzenie horyzontów w zakresie identyfikowalności produktów rybnych, w trakcie szkolenia uczestnicy odbyli też wiele zajęć integracyjnych. Pośród nich szczególnie miło będziemy wspominać wycieczkę do tajemniczego Międzyrzeckiego Rejonu Umocnień, czy wieczór z rockowo-bluesowym “Zespołem Tośka" z Łagowa, z którym aż do rana śpiewaliśmy repertuar pochodzący zarówno z lat 60. , jak i z czasów bardziej współczesnych.
    Wielkim wydarzeniem był też mecz siatkówki - Rybacy Północ kontra Rybacy Południe. Tym razem zwyciężyła ekipa z północy, ale emocji naprawdę nie brakowało i w trakcie treningu, i w meczu. Szczególne podziękowania należą się dwóm kapitanom, którzy skompletowali bardzo ambitne składy: Władkowi Bednarowiczowi i Markowi Hoffmannowi. Spisali się też doskonale kibice, którzy skandowali:

    1. Południowcy - "Żaden doping, żadna gadka, Nie osłabi bandy Władka!"
    2. Północni - "Przeciwnika pewność znika, gdy zagrywa Marka klika!"


    Dziękujemy uczestnikom, wykładowcom i wszystkim, którzy pomogli w dobrej organizacji szkolenia. Do zobaczenia na przełomie września i października - na szkoleniu poświeconym w większości przetwórstwu karpi.





powrót