21.02.2025

Ogólnopolska Debata Karpiowa - Wiosna 2025 w Akwakulturze

W dniach 7- 8 lutego br. w Rytwianach odbyła się doroczna Ogólnopolska Debata Karpiowa - Wiosna 2025 w Akwakulturze. Organizatorami Debaty Karpiowej byli: Kapituła Certyfikatu Kodeksu Dobrej Praktyki Chowu i Hodowli Ryb w Stawach Karpiowych i Lokalna Grupa Rybacka "Świętokrzyski Karp". Podczas Debaty w której uczestniczyło 61 osób, omówiono najistotniejsze dla karpiarstwa tematy:

1. Certyfikat Kodeksu Dobrej Praktyki Chowu i Hodowli Ryb w Stawach Karpiowych
Mirosław Kuczyński - Przewodniczący Kapituły Certyfikatu Kodeksu Dobrej Praktyki Chowu i Hodowli Ryb w Stawach Karpiowych

 Prelekcja dotycząca Kodeksu Dobrej Praktyki Chowu i Hodowli Ryb w Stawach Karpiowych oraz Certyfikatu, w chronologiczny sposób przypomniała historię zdarzeń, które od wejścia Polski do Unii Europejskiej aż do dnia dzisiejszego prowadziły do pierwszej edycji kodeksu w roku 2015, a następnie do jego nowelizacji, która miała miejsce w 2023r. Prelegent przypomniał cele utworzenia kodeksu, podstawowe uwarunkowania wynikające z jego zapisów, a także zasady procesu certyfikacji spełniania wymagań kodeksowych przez wdrażające je gospodarstwa rybackie. Ważnym elementem prezentacji było przedstawienie procesu zapoznawania z zapisami kodeksu przedstawicieli konsorcjum ośrodka referencyjnego UE do spraw dobrostanu zwierząt. W wyniku tego działania, zapisy kodeksu dotyczące warunków zapewnienia dobrostanu rybom hodowanym w stawach karpiowych, będą mogły być wykorzystane przez konsorcjum przy formowaniu opinii, docelowo przekształcanych w obowiązujące w UE prawo. Podczas Debaty Karpiowej następnych dziewięciu hodowców zgłosiło swój akces przystąpienia do certyfikacji, co świadczy o coraz większym uznaniu kodeksu przez hodowców i kupców karpi, jako wsparcie działań gospodarczych, pro-środowiskowych i promocyjnych.

2. Sprzedaż żywego karpia w kontekście projektu ustawy sejmowej -
Zbigniew Szczepański - Prezes Towarzystwa Promocji Ryb "Pan Karp"

 Pierwsze akcje organizacji pro zwierzęcych przeciwko sprzedaży żywych ryb miały miejsce już ponad 20 lat temu, w tym pod hasłem "Jeszcze żywy karp". W wyniku nacisków na polityków i wzrastającej popularności tego tematu w wielu mediach, zmieniała się też stopniowo ustawa o ochronie zwierząt w kontekście warunków transportu i sprzedaży żywych ryb. Jednak ostatnio, za sprawą obywatelskiego projektu nowelizacji ww. ustawy, pojawiło się realne widmo zakazu sprzedaży żywych ryb. Dlatego też z inicjatywy Towarzystwa Promocji Ryb, wraz z innymi organizacjami branżowymi, podjęte zostały różne inicjatywy dla zachowania sprzedaży żywych ryb, w tym głównie sprzedaży karpi "z wody", zgodnie z aktualnymi zaleceniami Głównego Lekarza Weterynarii. Stąd rybacy brali udział m.in. obradach sejmowej komisji ds. dobrostanu zwierząt, w spotkaniach krakowskich radnych w trakcie procedowania nowego regulaminu targowisk (tu też pojawiły się propozycje zakazu sprzedaży żywych ryb), a także w wysłuchaniu publicznym zorganizowanym przez Nadzwyczajna Komisję ds. ochrony zwierząt w Sejmie w dniu 30.01.2025 r. w sprawie obywatelskiego projektu tzw. "ustawy łańcuchowej". Ponadto środowisko rybackie dwukrotnie jesienią 2024 roku zbierało podpisy pod apelem do posłów o zachowanie sprzedaży żywych ryb - łącznie zebrano około 15 tys. podpisów rybaków i klientów, którzy preferują tę formę sprzedaży.

Na koniec prelekcji uchwalono rezolucję rybaków zgromadzonych w Rytwianach do posłów Nadzwyczajnej Komisji ds. ochrony zwierząt, w sprawie zachowania sprzedaży żywych ryb, jako nie tylko

symbolu tradycji, ale i ważnego elementu gospodarki, ponieważ z tej formy zakupów karpi w krótkim łańcuchu dostaw korzysta około połowa polskich konsumentów.

3. Rozp. MRiRW dot. Sprzedaży Bezpośredniej - co tu zmienić?
   Izabela Handwerker - lekarz weterynarii

 Zaprezentowanie tematów związanych ze sprzedażą własnych produktów w ramach działalności własnego gospodarstwa tj. sprzedaż bezpośrednia oraz rolniczy handel detaliczny w porównaniu z działalnością Marginalną, Lokalną i Ograniczoną, wywołała dyskusję wskazującą na konieczność wprowadzenia zmian prawnych. Pierwsza propozycja zmian odnosi się do rozporządzenia MRiRW z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, w przedmiocie rozszerzenia asortymentu możliwego do wprowadzania na rynek od tuszy do fileta, tj. dzwonkowanie, filetowanie, płatowanie wraz z filetem nacinanym. Druga propozycja zmian dotyczy rozporządzenia MRiRW z dnia 12 września 2022 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania w przedmiocie zwiększenia limitów produktów wprowadzanych na rynek, w związku ze zwiększeniem kwoty wolnej od opodatkowania do 200 000 zł. Limity przedstawione w ww. Rozporządzeniu były opracowane dla kwoty 100 000 zł., zatem przy podwojeniu kwoty wolnej, wartości dotyczące ilości powinny zostać także podwojone. Potrzeba ww. zmian, znalazła odzwierciedlenie w petycji uczestników Debaty Karpiowej skierowanej do MRiRW.

4. Dlaczego spadła cena karpia w jesieni 2024 r.?
Tomasz Król - Gosp. Rybackie Brzeszcze
Wacław Szczoczarz - Gosp. Rybackie Rytwiany

 Tematyka świątecznej sprzedaż karpi budzi zawsze bardzo duże zainteresowanie i emocje uczestników rybackich spotkań. Wynika to choćby z faktu, że 92 % rocznej produkcji sprzedajemy w grudniu. Uczestnicy Debaty Karpiowej próbowali zdiagnozować przyczyny znacznego spadku hurtowych cen karpi w jesieni 2024 roku. Jako główne przyczyny tego spadku cen wskazywano: - większą o ok. 10% od średniej krajowej produkcję karpi w 2024 roku - dużą ilość karpi przerośniętych - brak mocnych organizacji rybackich skupiających w swoich rękach znaczny potencjał    podażowy - zbyt mała ilość przetwórni przyobiektowych - słabe przygotowanie negocjacyjne rybaków w stosunku do dużych odbiorców hurtowych   i przetwórni. - straszenie już od października 2024 r. sprzedających i kupujących żywe karpie, karami za ten   sposób dystrybucji ryb. Oczywiście to straszenie jest niezgodne z prawem, ale mogło   zniechęcić   klientów do tradycyjnych zakupów bazarowych. Zwrócono uwagę, że cena detaliczna ( w obiektach i na bazarach) uległa minimalnej obniżce o ok. 5 %. Natomiast znaczna obniżka cen hurtowych o ok. 25% nie spowodowała globalnie większego popytu, raczej zauważono jego nieznaczny spadek. Podczas debaty wskazano na potrzebę dywersyfikacji produkcji stawowej, ale także na     potrzebę wykorzystania potencjału przyrodniczego i retencyjnego stawów.     Rybaków niepokoi przewlekłość procedur i opieszałość wypłat rekompensat wodno-     środowiskowych ( dotychczas wypłacono zaledwie 3 % rekompensat za 2023 r. ). 

Postulują także o pilne uruchomienie naboru na działanie NATURA 2000      ( w ramach rekompensat wodno- środowiskowych).

5. Program Fundusze Europejskie dla Rybactwa 2021-2027 . Co dalej ?
Adam Sudyk - Z-ca Dyr. Departamentu Rybołówstwa MRiRW

 Czy program pomocowy Fundusze Europejskie dla Rybactwa 2021-2027 nie jest zbyt skomplikowany dla beneficjentów? Czy nie nakłada na beneficjentów zbyt dużego obciążenia? Czy system elektroniczny do obsługi wniosków o dofinansowanie to dobre rozwiązanie? Wydaje się, że skromna wartość wypłaconych środków w stosunku do wartości zawartych umów sama odpowiada na to pytanie. Podczas prelekcji był czas, aby zastanowić się jak przyspieszyć proces weryfikacji i realizacji operacji. Rybacy przekazali swoje uwagi i wątpliwości. Został przedstawiony aktualny harmonogram planowanych naborów. Większość czasu prelekcji z czego znane są konferencje w Rytwianach, to odpowiadanie przez Prelegenta na wcześniej przesłane oraz dynamicznie pojawiające się z sali od licznie zebranych rybaków pytania. Z-ca Dyr. Departamentu Rybołówstwa MRiRW wysłuchał problemów rybaków dotyczących m.in. mierzenia powierzchni stawów w działaniu rekompensaty wodno-środowiskowe oraz szczegółowo wyjaśnił wątpliwości dot. działań: inwestycje w akwakulturze oraz dywersyfikacja działalności. Rybacy wnioskowali o uruchomienie w ramach rekompensat wodno-środowiskowych - Pakietu 3 - Natura 2000.  Oczekują także, aby Fundusze Europejskie dla Rybactwa ruszyły pełną parą. Zdaniem rybaków, aby to się stało, niezbędne jest uproszczenie procedur, wymogów, obowiązków i sankcji, których obszerność i dynamika zmian komplikują wszystkim uczestnikom programu jego wdrażanie.